Olej lniany

Zdrowe odżywianie powinno być podstawą zdrowego stylu życia u każdego z nas. W internecie znajdziemy mnóstwo stron, blogów czy nawet ebooków pełnych kuszących przepisów na zdrowe i pełnowartościowe posiłki. Co ważne – ludzie mają wreszcie świadomość, że tłuszcz może być również bardzo zdrowy, co sprawia, że chętniej sięgamy po źródła zdrowych tłuszczy i wykorzystujemy je w naszej diecie. Zanim jednak przystąpimy do przygotowania dań, które bogate będą w omega-3, musimy zaopatrzyć się we właściwe produkty. Niestety: na sklepowych półkach królują przede wszystkim te oleje roślinne, które w procesie rafinacji i przetwarzania chemicznego tracą większość swoich cennych wartości i składników odżywczych. Takie oleje cechuje wysoka zawartość kwasów omega-6, których wg badań w diecie Europejczyków jest zbyt dużo. Olej, którego warto wypatrywać na sklepowych półkach to z pewnością olej lniany wysokolinolenowy – czyli taki, który zawiera optymalną ilość kwasów omega-3. Olej tan jest wrażliwy na temperaturę i promienie UV, dlatego znajdziemy go przede wszystkim w szklanych zaciemnionych butelkach, a ponadto przechowywany powinien być w lodówce. 

Czym jest len?

Nasiona lnu to nasze polskie super-food. Jako roślina len pochodzi pierwotnie z Bliskiego Wschodu, gdzie siano i hodowano je już od tysięcy lat. Jest jednak od setek lat uprawiany także i w całej Europie, Azji oraz wielu innych miejscach świata. Kwiaty tych roślin są delikatne i zwykle kwitną tylko jeden dzień. Najczęściej mają kolor niebieski, choć występują też w zabarwieniu białym, czerwonym, różowym oraz żółtym. W sumie na świecie występuje ok. 180 gatunków lnu, z czego w Polsce jest ok. 6 gatunków. Na całym świecie największe znaczenie ma len zwyczajny. Do wyrobu oleju lnianego można wykorzystać wszystkie części lnu, jednak najważniejszym jej surowcem są nasiona, które poddaje się starannej selekcji. 

Skład oleju lnianego

Olej lniany jest olejem schnącym, który zawiera nasycone kwasy tłuszczowe NKT w ilości mniejszej niż 10%, za to bardzo wiele pożądanych olejów kwasów tłuszczowych nienasyconych NNKT, w tym kwas alfa-linolenowy (omega-3 ok. 60%), linolowy (omega-6 ok. 15%) oraz olejowy (17%) i oleinowy (omega-9). Jego pozostałe ważne składniki odżywcze to witamina E i B, beta-karoten, lecytyna. Wartość energetyczna 100ml produktu to 830kcal. 

Właściwości oleju lnianego

Olej lniany przede wszystkim jest idealnym i najbogatszym w kwasy tłuszczowe omega-3 dodatkiem do potraw. Jest olejem naturalnym, co sprawia, że działa odżywczo i dobroczynnie tak naprawdę na cały ludzki organizm. Znalazł swoje zastosowanie nie tylko w kuchni, ale także jako kosmetyk, co oznacza, że można go stosować również zewnętrznie.

Olej lniany w chorobach układu krążenia

Zawarte w oleju lnianym kwasy nienasycone wpływają na rozszerzenie naczyń wieńcowych i zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego, zmniejszają ryzyko nadciśnienia, miażdżycy i chorób serca, z tego więc powodu olej lniany jest zalecany w profilaktyce układu krążenia. Zapobiega rozwojowi chorób układu krążenia hamując agregację płytek krwi i zwiększając poziom tzw. dobrego cholesterolu.

Olej lniany kontra nowotwory 

Olej lniany wykazuje bardzo silne działanie antyoksydacyjne, a więc jego regularne stosowanie pomoże zapobiec wielu chorobom nowotworowym, a zwłaszcza rakowi piersi i prostaty. Olej lniany stanowi podstawowy składnik słynnej diety antynowotworowej dr Budwig.

Olej lniany a choroba  Parkinsona

Olej lniany zawiera kwas alfa-linolenowy (ALA), który jest głównym źródłem kwasu DHA, który buduje tkankę mózgową i sprawia, że nasz układ nerwowy funkcjonuje prawidłowo. Niski poziom DHA jest przyczyną występowania bardzo wielu problemów neurologicznych. Regularne stosowanie oleju lnianego jest zalecane przy występowaniu drętwienia i mrowienia kończyn, w leczeniu choroby Parkinsona oraz zwyrodnieniowej choroby układu nerwowego.

Olej lniany a układ trawienny

Spożywanie oleju lnianego jest bardzo pomocne przy procesach trawiennych, zapobiegając tworzeniu się kamieni żółciowych. Jego stosowanie regeneruje oraz wzmacnia błony śluzowe układu pokarmowego i wydalniczego, a także pomaga mniejszych stan zapalny jelit. Badania pokazują, że olej lniany, jak i siemię lniane mogą chronić przed chorobą nowotworową jelita grubego.

Olej lniany w dietach odchudzających

Wspomaga przemianę materii i trawienie, pomaga w wypróżnianiu. Wpływa także korzystnie na gospodarkę hormonalną, przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej, natomiast przy utracie kilogramów chroni przed obwisaniem skóry.

Wymieniliśmy najważniejsze prozdrowotne działanie oleju lnianego na ludzki organizm, jednak – jak zostało wcześniej wspomniane – olej lniany swoje zastosowanie znalazł także w kosmetyce, poprzez stosowanie go zewnętrznie.

Olej lniany na skórę

Stosowany zewnętrznie na skórę przyspiesza gojenie ran i działa przeciwzapalnie, rozmiękczająco, przeciwstarzeniowy, przeciwświądowe, pobudza procesy regeneracji skóry właściwej i naskórka, rozmiękcza strupy i niweluje powstawanie blizn. Zapobiega łuszczeniu się i pękaniu skóry, przyspiesza gojenie oparzeń, odleżyn, owrzodzeń, ropni itp. 

Olej lniany na włosy 

Stosowanie oleju lnianego na włosy zapobiega przetłuszczaniu, chroni włosy przed łamliwością, wypadaniem i rozdwajaniem końcówek. Spowalnia proces łysienia, jak i również stosowany jest przy chorobach skóry głowy – łupieżu, łojotoku, swędzeniu.

Przeciwwskazania do stosowania oleju lnianego

Olej lniany może działać przeciwzakrzepowo, zatem osoby, które przyjmują jakiekolwiek leki, o takim działaniu (np. aspirynę), powinny unikać jego spożywania. Ponad to, jeśli mamy wysoki poziom cholesterolu i zażywamy leki na jego obniżenie, powinniśmy stosować olej ostrożnie i po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Smak, zapach i barwa oleju lnianego

Olej lniany posiada żółto-złociste zabarwienie. Jego aromat jest intensywny, delikatny, a smak cierpko-gorzki.

Jak stosować olej lniany?

Trzeba pamiętać, że olej lniany może być stosowany wyłącznie na zimno, jako dodatek do sałatek, surówek, śledzi, gotowanych jarzyn, kasz, ziemniaków i zup, na pieczywo i do wszelkich innych potraw na zimno. W przemyśle kosmetycznym używany jest jako dodatek do olejków do ciała, kremów, balsamów oraz mleczek do pielęgnacji. Dodawany jest również do kosmetyków na włosy oraz do pielęgnacji dłoni i stóp. Można również stosować go bezpośrednio na skórę lub włosy, jednak nie nadaje się do masażu, ponieważ w wyższych stężeniach powoduje nadmierne wysuszanie skóry.

Gdzie kupić olej lniany?

Olej lniany dostaniemy w sklepach różnego typu: znajdziesz go w sklepie ze zdrową żywnością, w sklepie zielarskim, w drogeriach ekologicznych, w niektórych supermarketach (ale tam kupuj wyłącznie olej z lodówki!) i aptekach.